گروه اقتصادي مشرق- در تابستان 94 در شبکههای اجتماعی جریانی علیه خودروهای داخلی به راه افتاد که به کمپین نخریدن خودروی داخلی موسوم شد. این کمپین که با اقبال مردم مواجه شد، خواستار بهبود کیفیت و کاهش قیمت خودروهای داخلی شده بود.
کمپین نه به خودرو، محتوای جدیدی نداشت و تکرار همان دغدغه سالهای سال مردم در اعتراض به رفتار خودروسازان داخلی بود و فقط قابلیت شبکههای اجتماعی موبایلی بود که موجب ایجاد یک موج اجتماعی گسترده در پیگیری این خواسته قدیمی مردم شد.
دلیل دیگر شکل گرفتن این موج، انتظاراتی بود که دولتمردان درباره آثار لغو تحریمها در اذهان جامعه ایجاد کرده بودند. با تبلیغات اغراقآمیز مسئولان درباره فواید برجام، مردم به این تصور رسیده بودند که موج ورود خودروهای باکیفیت خارجی در راه است.
اين كمپين هر چند در ابتدا به ديد شوخي و خنده نگريسته ميشد در بازه كوتاه زماني و با گسترش شبكههاي اجتماعي به يكي از معضلات اساسي جاده مخصوصيها و وزارت صنعت معدن و تجارت مبدل شد.
انتشار اخبار مختلف متناقض و بزرگ نمايي از سودهاي كلان خودروسازان داخلي براي توليد خودرو و دست به دست شدن اين پيامها موجب شد تا بازار خودروهاي داخلي به يكباره در ركود شديدي به سر ببرد.
عمده كارشناسان معتقد بودند اينگونه موضعگيريها تاثير چنداني در تغيير قيمت خودرو نخواهد داشت؛ زيرا در نهايت خريداران بعد از وقفه چندماهه بنا به نيازهاي خود مجبور به خريد خودرو ميشوند و حتي ميتوان پيشبيني كرد بعد از ركود چندماهه، بازار با انبوه تقاضاي انباشته مواجه شود.
* عاملان کمپین «تحریم خودروی ایرانی» ضد انقلاب هستند!
در واکنش به این ماجرا، وزیر صنعت، معدن و تجارت عاملان ایجاد کمپین علیه تولید ملی (نخریدن خودروی ایرانی) را «گناهکار»، «ضد انقلاب»، «ضد منافع ملی» و «دشمن اشتغالزایی» دانست.
محمدرضا نعمتزاده یک روز پس از اتمام هفته دولت بیان کرد: اگر کسی چنین کمپینی را دنبال کند، به نیروی انسانی و اشتغال و تولید داخلی و درآمد ملی خیانت میکند. کمپین نخریدن خودروهای داخلی گناه و خلاف است و هر کس این را بگوید، ضدانقلاب است، چرا که حمایت از کمپین در شرایط فعلی به هیچ وجه معنا ندارد.
وی همچنین سعی در کم اثر جلوه دادن اثرات کمپین کرده و گفته است: بخشی از توقف تولیدات خودروسازیها مربوط به تعطیلات تابستانی آنها بود و به هر صورت مقداری رکود در کالاهای بادوام در کشور وجود دارد و شاید هم برخی رسانهها کم و بیش مطالبی مینویسند.
هیچ مشکلی در فروش نیست و بهطور عموم در لوازم خانگی،و کالاهایی که نیاز روزمره نیست، شاید در این یکی دو ماه 5 تا 6 درصد افت بازار داشته باشیم که طبیعی است.
وی دوباره به حمایت از خودروسازان و کیفیت کار آنها پرداخته و بیان کرد: مردم خودشان باید تصمیم بگیرند. ما فکر میکنیم خودروها طبق استاندارد تولید و هر روز کیفیت بهتر و بیشتر میشود، اما خیلی جای کار دارد.
دوستان به شدت روی مسائل کیفی و نوآوریها کار میکنند و آنچه ما شاهد هستیم و خودم هر دو هفته یک بار جلسه دارم، این است که یک مقدار کملطفی است که نسبت به تولیدات داخلی چنین تبلیغ شود. من آنچه میتوانم شاهد باشم، دوستان در خودروسازی و در مراکز تحقیقاتی فعالیت میکنند و قطعاً ما استانداردهای ملی و محیط زیست را رعایت میکنیم و اگر غیر از این باشد، خودروها شماره گذاری نمیشود.
نعمت زاده در مورد قیمت خودرو نیز گفته است: چه کسی گفته خودرو ارزان میشود؟ عدهای بحق یا ناحق، موضوعی را درباره اینکه "خودرو نخرید ارزان میشود" مطرح میکنند، ولی ما، خودروسازان و شورای رقابت نگفتهایم که خودرو ارزان میشود.
*دولت به كمك خودروسازان آمد
با گذشت زمان مسئولین همچنان به اعلام نقطه نظرات خود در مورد کمپین نخریدن خودرو میپرداختند و هرکس نظری را اعلام کرد اما تصمیم مناسبی برای بازار خودرو گرفته نشد و بازار خرید و فروش خودرو در رکود مطلق قرار داشت.
این موضوع باعث شد تا انبار شرکتهای خودروساز مملو از خودرو شود، اما خریداری در بازار نباشد که در نامه 4 وزیر به رئیس جمهور رقم آن بیش از 100هزار خودرو اعلام شد، البته خودروسازان آمار درستی از موجودی انبارهای خود اعلام نکردند.
به هر حال دولت پس از انتشار نامه 4 وزیر و با گذشت چند ماه در نهایت در قالب بستهای سیاستهای تشویقی را برای تحریک تقاضا در سطح بازار اعلام کرد.
براساس یکی از این سیاستها مردم میتوانند در طرح خرید خودرو با وام 25میلیون تومانی با مراجعه به نمایندگیهای فروش شرکتهای خودروساز از تسهیلات 25میلیون تومانی وام خرید خودرو با سود 16 درصد استفاده کنند.
این طرح از 18 آبان ماه آغاز شد و در مدت كمتر از ده روز بيش از صد هزار خودرو بفروش رفت و اما ثبت نام كنندگان دريافت وام در موارد متعددي بدليل عدم كارشناسي و هماهنگي در اجراي بسته خروج از ركود به مشكلاتي از قبيل نخوه محاسبه سود بهره مركب وام ، زمان تحويل خودرو، مدت بازپرداخت اقساط و .......مواجه شدند كه تا چندين ماه پس از ثبت نام اين مشكلات ادامه داشت.
بهرحال اين طرح هم با تمام كاستي ها و مشكلاتي كه داشت، بازهم به نفع خودروسازان تمام شد و آنها توانستند مقداري از انبارهاي خود را خالي كنند.
با پایان سال 94 و خالی شدن تدریجی حباب برجام، مردم به تدریج به واقعیت رسیدند که از برجام، فعلا آبی برای خودروسازی كشور تا پايان سال 95 نخواهد جوشید و ملت ایران باز هم باید با پراید 20 میلیونی، پژوی 30 میلیونی و تندر 40 میلیونی امسال را بگذرانند.
اظهارات آخر سال روحانی درباره شروط حمایت دولت از خودروسازان نیز آنقدر ملایم بود که مشخص کرد فعلا درب صنعت خودروسازی ایران بر همان پاشنه سابق خواهد چرخید.